UNICEF’ten önemli uyarı: Türkiye, çocuk refahında son sıralarda

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) 43 ülkede çocukların ve ergenlerin iyi olma halini karşılaştırdığı son rapora göre Türkiye, en kötü durumdaki 8 ülke arasında yer aldı. 2022-2023 verilerine dayanan raporda, Türkiye çocukların genel refahında 35’inci sırada. Bu sıralamada akıl sağlığı, fiziksel sağlık ve akademik beceriler gibi alt başlıklar değerlendirildi.

UNICEF, Covid-19 pandemisinin çocukların fiziksel ve ruhsal sağlığı ile akademik başarılarını olumsuz etkilediğini vurguladı. Bu durumun, çocukların gelecekteki potansiyelini kalıcı şekilde etkileyebileceği ifade edildi. Pandeminin farklı kuşaklar üzerindeki etkilerini inceleyen BBC Türkçe, özellikle ‘Covid-19 bebekleri’ olarak adlandırılan jenerasyonun sosyalleşme konusunda halen zorluklar yaşadığını ortaya koydu. 2020’de Londra’da doğum yapan Elif Büyükkınay, kızının bugün ana sınıfında çekingenlik yaşadığını, bunun pandemi döneminde sınırlı sosyal ortamlarda büyümesinden kaynaklandığını belirtti.

MÜLTECİ ÇOCUKLAR 

Marmara Üniversitesi Psikopatoloji Laboratuvarı Direktörü Fatima Tuba Yaylacı, okul öncesi dönemin çocuk gelişimi için çok kritik olduğunu belirterek, “6 yaşına kadar beyin gelişiminin yüzde 95’i tamamlanır” dedi. İzmir Demokrasi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hülya Yüksel ve İlayda Albaş da, bu dönemi evde geçiren çocukların dil, motor beceri ve sosyal gelişimlerinde eksiklikler görüldüğünü aktardı. Pandemiyle birlikte dezavantajlı çocuklar daha fazla etkilendi. Yaylacı, “Var olan dezavantajların derinleştiği bir tablo görüyoruz” diyerek, ekonomik zorluklar, sosyal destek eksikliği ve gelişimsel sorunların bu etkiyi artırdığını belirtti. Ayrıca ebeveynlerin stres düzeylerinin de çocukların kaygı ve depresyon riskini artırdığı ifade edildi. Mülteci çocuklar da en kırılgan gruplar arasında gösterildi.

ORTALAMA EKRAN SÜRESİ YÜKSELDİ 

İlkokul çağındaki çocuklar için pandeminin bir başka sonucu ise artan ekran süreleri oldu. Yaylacı ve araştırmacı Didem Gençtürk’ün çalışmasına göre, okul öncesi çocukların ekran süresi ortalama 2 buçuk saate yükseldi. Bu artışın dil, dikkat ve sosyal davranış alanlarında sorunlara yol açtığı belirtildi. Tunceli’de görev yapan bir öğretmen de çocukların dikkat sürelerinin azaldığını gözlemlediğini aktardı. Öte yandan pandemi süresince artan ekran süresinin çocuklarda miyop gelişimini tetiklediği de bilimsel araştırmalara yansıdı. 7-18 yaş grubunda yapılan bir çalışmada, ekran süresinin pandemiyle birlikte 6 saat arttığı ve miyop eğiliminin buna paralel yükseldiği belirtildi.

EN ÇOK ETKİLENENLER ERGENLER OLDU 

Ergenler ise pandemi sürecinden ruhsal sağlık açısından en çok etkilenen grup oldu. Yaylacı, ergenlerin sosyal izolasyondan dolayı anksiyete, depresyon ve intihar riskiyle karşı karşıya kaldığını vurguladı. Uyku bozukluklarının da yaygınlaştığı belirtildi. Necmettin Erbakan Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Ak’ın Konya’daki 400 intihar vakasını inceleyen araştırmasında, pandemiyle başlayan 2 yılda intihar hızının yüzde 25 arttığı görüldü. Pandemi öncesi kumar borcu oranı yüzde 1’in altındayken, pandemi sonrası bu oran yüzde 8’i geçti. Tüm borçların çevrimiçi platformlardan kaynaklandığı belirtildi.

ERGEN İNTİHARLARI FAZLA

UNICEF raporunda, Türkiye’nin ergen intiharlarında en fazla artış görülen 3 ülkeden biri olduğu; diğerlerinin Japonya ve Güney Kore olduğu kaydedildi. Ayrıca Türkiye, ergenlerin hayat memnuniyetinin en çok azaldığı ülkelerden biri olarak gösterildi. Pandemide üniversiteye başlayan gençler ise iş hayatına farklı bir perspektifle yaklaşıyor. Galatasaray Üniversitesi öğrencisi Yalın Gökçe, uzaktan çalışmanın büyük avantajlar sunduğunu ve esnek çalışmanın öncelikleri haline geldiğini ifade etti. Boğaziçi Üniversitesi’nden Adem Dönmez, pandeminin bu kuşak için bir “kırılma noktası” olduğunu belirtti. Gençlerin girişimcilik modelleri ve kariyer planlarında evden çalışmanın etkili olduğu ifade edildi. Aynı üniversiteden Dr. Burcu Ertürk Kılıç da gençlere “Ağ kurma, bağ kur” tavsiyesinde bulunduklarını belirtti.