Türk dünyasından ortak geleceğe doğru adımlar

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanları, son gelişmeleri değerlendirmek ve geleceğe yönelik stratejik adımları belirlemek üzere düzenlenen gayriresmî zirvede bir araya geldi. Zirve, Türk dünyasının siyasi, ekonomik, kültürel ve güvenlik alanlarında entegrasyonunu artırma yönünde önemli mesajlar içerdi. Zirveye ev sahipliği yapan Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, açılış konuşmasında Türk Devletleri Teşkilatı’nın giderek artan bölgesel ve küresel rolüne dikkat çekerek, birlik ve dayanışma vurgusu yaptı. Gayriresmî olmasına rağmen yüksek düzeyli katılımın sağlandığı zirvede, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve gözlemci üyelerden gelen temsilcilerle birlikte kapsamlı görüşmeler gerçekleştirildi.

EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ VE ULAŞTIRMA KORİDORLARI

Zirvenin ana gündem maddeleri arasında ekonomik iş birliğinin artırılması, ticaretin kolaylaştırılması, dijital dönüşüm, enerji iş birliği ve ulaştırma koridorlarının geliştirilmesi yer aldı. Özellikle Orta Koridor olarak bilinen ve Çin’den Avrupa’ya uzanan lojistik hattın etkinleştirilmesi konusundaki görüşmeler ön plana çıktı. Ulaştırma alanında atılacak ortak adımların, hem üye ülkeler arasında ticareti kolaylaştıracağı hem de Türk Devletleri Teşkilatı’nı küresel tedarik zincirlerinde stratejik bir aktör haline getireceği vurgulandı.

SAVUNMA VE GÜVENLİKTE İŞ BİRLİĞİ MESAJI

Zirvede, bölgesel güvenlik meseleleri ve uluslararası tehditler karşısında ortak hareket etme gerekliliği bir kez daha ifade edildi. Üye ülkeler arasında savunma sanayii alanında bilgi ve teknoloji paylaşımı, ortak askeri tatbikatlar ve terörle mücadele gibi konularda iş birliğinin artırılması yönünde fikir birliği oluştu. Özellikle Azerbaycan’ın Karabağ Zaferi sonrasında bölgedeki dengelerin değiştiğine dikkat çeken liderler, Türk devletlerinin kendi güvenlik mimarisini kurmaları gerektiği yönünde görüş bildirdi.

ORTAK ALFABEYE GEÇİLECEK

Zirvede kültürel diplomasi ve eğitim alanında da önemli kararlar alındı. Türk Dünyası Ortak Alfabe çalışmaları, öğrenci ve akademisyen değişim programları, ortak televizyon kanalı kurulması ve gençlik kampları gibi projelerin hayata geçirilmesi konusunda mutabakata varıldı. Ayrıca Türk Akademisi, TÜRKSOY ve Türk Kültür ve Miras Vakfı gibi kurumların faaliyetlerinin daha etkin hale getirilmesi gerektiği vurgulandı. Türk gençliğinin ortak tarih ve kimlik bilinciyle yetişmesi, teşkilatın uzun vadeli hedefleri arasında yer aldı.

NEVRUZ TÜRK DÜNYASI’NIN ORTAK BAYRAMI KABUL EDİLDİ

Türk’ün bayramı Nevruz Bayramı’nı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk dünyasının ortak anma ve kutlama günü olarak kutlanmasını teklif etmişti. Nevruz Bayramı Türk Devletleri Teşkilatı çatısı altında ortak kutlanacak.

ENERJİ VE DOĞAL KAYNAKLAR ALANINDA YENİ UFUKLAR

Zirvede ele alınan önemli başlıklardan biri de enerji güvenliği ve doğal kaynakların verimli kullanımı oldu. Türk dünyasının enerji açısından zengin kaynaklara sahip ülkeleri, bu potansiyelin ortak yarar doğrultusunda değerlendirilmesi gerektiği konusunda görüş birliğine vardı. Hazar Denizi çevresinde geliştirilecek boru hatları, yenilenebilir enerji yatırımları ve enerji iletim altyapısının güçlendirilmesi, TDT gündeminde öncelikli konular arasında yer aldı. Özellikle Türkmenistan’ın doğal gaz kaynaklarının Türkiye ve Avrupa pazarlarına ulaştırılması konusu yeniden masaya yatırıldı. Bu çerçevede, bölge ülkeleri arasında enerji alanında karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi ve teknik uzmanlık paylaşımı önerildi.

DİJİTAL İPEK YOLU FİKRİ GÜNDEME GELDİ

Zirvede çağın gereklilikleri doğrultusunda dijitalleşme konusu da ön plana çıktı. Üye devletler, dijital altyapının güçlendirilmesi, e-devlet uygulamalarının entegrasyonu, siber güvenlik alanında iş birliği ve yapay zekâ teknolojilerine yatırım gibi başlıklarda ortak hareket etme kararı aldı. Ayrıca, Türk Devletleri arasında bir “Dijital İpek Yolu” oluşturulması fikri gündeme getirildi. Bu proje hem ekonomik hem de kültürel bilgi akışını kolaylaştırmayı, ortak dijital platformlar ve yerli yazılımlarla veri güvenliğini artırmayı amaçlıyor.

DİPLOMATİK GÖRÜŞMELER YAPILDI

Gayriresmî zirve kapsamında liderler, çok taraflı görüşmelerin yanı sıra ikili temaslarda da bulundu. Türkiye Cumhurbaşkanı ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı arasındaki görüşmede, Karabağ sonrası süreç, Zengezur Koridoru ve savunma sanayi iş birliği ele alındı. Özbekistan ile Kazakistan liderleri ise ticaret hacmini artırmaya yönelik yeni anlaşmaların müjdesini verdi. Ayrıca Kırgızistan ile Türkiye arasında kültürel miras projelerine dair yeni protokoller üzerinde çalışıldığı bildirildi. Bu temaslar, Türk Devletleri arasında yalnızca çok taraflı değil, aynı zamanda derinlemesine ikili ilişkilerin de geliştiğini gösterdi.

ULUSLARARASI KAMUOYUNA VERİLEN MESAJLAR

Zirvede öne çıkan en önemli mesajlardan biri de Türk Devletleri Teşkilatı’nın yalnızca bir kültürel birlik değil, aynı zamanda etkili bir bölgesel güç olma yolunda ilerlediği oldu. Ortak bildiride, üye ülkelerin egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve iç işlerine saygı temelinde gelişen bu iş birliğinin, herhangi bir ülkeye veya bloğa karşı olmadığı, küresel barış ve refahı desteklemeyi amaçladığı açıkça ifade edildi. Rusya-Ukrayna Savaşı, Gazze krizi ve artan enerji rekabeti gibi küresel gelişmeler ışığında TDT’nin oynayabileceği yapıcı rol vurgulandı. Bu bağlamda, teşkilatın uluslararası kuruluşlarla daha yakın ilişkiler kurmaya hazır olduğu da belirtildi.

SONUÇ BİLDİRİSİ

Zirve sonunda yayımlanan ortak bildiride, Türk Devletleri Teşkilatı’nın birliğini, egemenliğe saygıyı ve barışçıl iş birliğini esas aldığı vurgulandı. Ayrıca uluslararası meselelerde TDT’nin ortak sesle hareket edeceği, küresel barış ve istikrarı destekleyeceği ifade edildi. Gelecek zirvenin hazırlıklarına şimdiden başlanacağı belirtilirken, gayriresmî nitelikteki bu buluşmanın dostane ilişkileri daha da pekiştirdiği ve Türk dünyasının stratejik vizyonunu belirlemede öncü rol oynadığı kaydedildi.

PROF. DR. AZİZ SANCAR’A ÖDÜL

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Zirvesi kapsamında, Nobel Kimya Ödülü sahibi Prof. Dr. Aziz Sancar’a “Ali Şir Nevai Uluslararası Ödülü” takdim edildi. Törende, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov tarafından Prof. Dr. Sancar’a “Ali Şir Nevai Uluslararası Ödülü” takdim edildi. Takdim sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Macaristan Başbakanı Victor Orban da platformda yer aldı. Erdoğan ile Orban, Türk dünyasında bilimsel çalışmalara üstün katkılarından dolayı ödül alan Sancar’ı tebrik etti.