Gazetemizde yayınlanan Türk-Amerikan ilişkileri ile ilgili makalelerimiz ilgi kadar, merak ve soru işaretleri de oluşturdu…
Merak ise yazıların daha uzun tutulmasını gündeme getirdi. Soru işaretleri ise bu tarihi bilgilerin nereden alındığına dair merak uyandırmaktadır?
Okuyucularımızın merakını daha fazla can sıkıntısı haline getirmeden özetle gidermeye çalışalım… Bu konulardaki bilgi kaynakları Osmanlı arşivleri ile Amerikan arşivleridir. Öncelikle Amerikan arşiv bilgileri hakkında özet bir bilgi vereyim.
Amerikan arşiv kaynaklarının en önemli kısmı gemicilerin, tacirlerin, seyyahların ve özellikle misyonerlerin kaleme aldıkları kitaplar… İkinci derecede ise zamanla Amerikan gazete ve dergilerinin yayınladığı makale ve haberler konuya ışık tutmaktadır. Özellikle 1920’den sonra Osmanlı /Türkiye-Amerikan ilişkilerini konu alan sistematik ve geniş kapsamlı, detaylı çalışmalar ise 1920’lerin başından itibaren hızla artmaya başlamıştır...
Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra, Demokrat Parti’nin iktidara gelişi döneminde Türk-Amerikan ilişkileri üzerinde gözle görülür çalışmalara şahit olmaktayız. Özellikle bu alanda yapılan doktora çalışmaları son derece önemlidir.
Amerika’da yapılan Türkiye üzerindeki çalışmalara gelince, Cumhuriyet’in ilanıyla yeni bir devletin doğuşu, Amerika’nın ilgisini BÖLGESEL GELİŞMELER açısından daha çok çekmiştir. Özellikle 500 yıllık bir imparatorluğun 30 milyon kilometrekare bir alanı terk etmesi, Amerika dışında tüm Avrupa’nın da dikkatini çekmiştir.
1924-2000 yılları arasında ABD’de yapılan akademik (doktora, yüksek lisans.. ) çalışmalar dışında çeşitli konularda çok sayıda kitap, dergi ve makaleler yayınlanmıştır ki, bu çalışmaların önemli bir kısmı Amerikan arşiv belgelerine dayanmaktadır. Bu çalışmalarda göze çarpan en önemli özellik, Osmanlı arşivlerine hiç atıf yapılmamasıdır. Bu nedenle birçok belge, bilim adamları için Türk-Amerikan ilişkileri üzerinde gözle görülür, dikkat çeken çalışmalara şahit olmaktayız. Özellikle bu alanda yapılan doktora çalışmaları dikkat çekmektedir ve son derece önem arz etmektedir.
Bu günlük, bu konuyu burada noktalayalım, önümüzdeki sayıda konuya devam edeceğim…